پلت بهترین و مناسب ترین خوراک برای طیور، دام و آبزیان است و بدلیل کاربردهای فراوانی که دارد طرفداران زیادی را به خود جذب کرده است. همچنین جیره غذایی پلت در حالت کلی بسا مقرون بصرفه تر از خوراک دستی و سنتی خواهد بود. در ادامه این مقاله در دامیران تعاریف، خصوصیات و مزایای خوراک پلت را دقیق تر توضیح خواهیم داد..
خوراک پلت از مکمل های ویتامینه و مواد اولیه با کیفیت و مواد دیگری مثل ریز مغذی های مخصوص طیور تولید می شود. کربوهیدرات های این خوراک در فشار زیاد بصورت ژلاتینه شکل می گیرند و این امر علاوه بر بالا بردن کیفیت مواد باعث هضم بهتر غذا در طیور می شود.
در حال حاضر با توجه به پیشرفت های بدست آمده در صنعت مرغداری و پتانسیل بالای رشد در جوجه های گوشتی و از سوی دیگر بالا بودن هزینه های خوراک برای رسیدن به بیشترین بازده، خوراک پلت با اشکال فیزیکی مناسب و با ارزش غذایی بالا در دستور کار قرار گرفته است. با سرعت رشد طیور که با استفاده از خوراک پلت و بالابودن سوخت و ساز آن صورت می گیرد به قطع باید تغذیه طیور کاملا مدیریت شده و با اصول پرورشی نوین ریزبینانه تحت کنترل قرار گیرد تا ضایعات کمتری در گله ها مشاهده شود.
دستگاه پلت خوراک چیست؟؟
تکنولوژی تولید خوراک فرموله شده برای دام (اکثر حیوانات) با دارا بودن مواد غذای عالی به صورت خشک و فراوری شده را خوراک پلت نام می برند.در دستگاه پلت فرایند تولید خوراک پلت دام با طی کردن روند: آسیاب شدن (خرد کردن گیاهان و مواد غذای درشت)، پودر شدن، مخلوط شدن با مواد اولیه خوراکی ازجمله مایعات و مواد مغذی، به صورت خمیر تغییر شکل داده و پس از تحت فشار قرار گرفتن از سوراخ های به نام “دای” به اندازه و اشکال گوناگون بنا به نوع خوراک حیوان از دستگاه پلیت خارج شده که این نوع خوراک فراوری شده بهترین خوراک برای دام و طیور و آبزیان می باشد. دستگاه پلت خوراک در زمان تولید پلت، مواد اولیه را تحت فشار گرما و رطوبت قرار می دهد که این روند تولید روی عوامل بیماری زا تاثیر گذاشته (آنتی باکتری) و باعث کاهش رشد میکروب در گندم، جو، سویا و دیگر مواد اولیه می شود.
کنترل دما در این پروسه :
مورد رطوبت در دو قسمت انجام می شود، مورد اول مرحله قبل از ورود به پلیتینگ و قسمت دوم مرحله پس از خروج پلت ها از کاندیشینر که هر کدام را به اختصار توضیح می دهیم.
رطوبت طبیعی بطور معمول در همه اجزای تشکیل دهنده پلت وجود دارد و رطوبت دوم فعل و انفعالاتی است که در داخل دستگاه های خط تولید مثل پرس پلت صورت می گیرد. رطوبت دم همانطور که می دانید ناشی از بخار دستگاه و ملاس است. که در نتیجه با رطوبت های نوع اول و دوم رطوبت کلی شکل می گیرد
دما به پروسه ای اطلاق می شود که شاخص افزایش یا کاهش دما را که نقش بسزایی ایفا می کند را نشان می دهد. کسانی که با دستگاه های پلت کار می کنند باید بصورت دقیقی جزئیات تغییر دما را چک و کنترل نمایند. انواع خوراک ها مثل خوراک های خشک یا سرد، هریک به گونه ای به دمای مورد نظر خود می رسند. بعنوان مثال برای خوراک های سرد افزایش دمای بیشتری نیاز است.
اهمیت کنترل دما در این پوروسه :
آلودگی خوراک دام و طیور به انواع میکرواورگانیسم¬های پاتوژن به ویژه سالمونلا طی سالیان اخیر در حال افزایش است. این آلودگی از طرفی موجب انتقال آلودگی به محصولات و از طرفی تضعیف دستگاه ایمنی حیوان و افزایش ریسک درگیری با بیماری ها می شود. بهترین روش کنترل آلودگی میکروبی قطع زنجیره انتقال آن از خوراک به حیوان است. دلیل تاکید بر نابودی سالمونلا به این لحاظ است که نابودی آن تقریبا به معنای از بین رفتن همه باکتری های بیماری زا است.
سالمونلا از منشا و منابع متفاوتی وارد خوراک نهایی دام و طیور می شود. مواد اولیه خوراک از شدت مختلف آلودگی برخوردار می باشند و در بین آنها مواد با منشا حیوانی مانند پودر گوشت، پودر خون و پودر ماهی بیشترین احتمال آلودگی را دارند. از طرفی با توجه به اینکه جمعیت باکتری هایی همچون سالمونلا در محیط خوراک افزایش می یابد، آلودگی های جزئی ذرت و کنجاله سویا نیز پس از مدت کوتاه می تواند چندین برابر شده و خوراک نهایی را کاملا آلوده سازد. به همین دلیل عدم استفاده از خوراک هایی با منشا حیوانی به معنای تضمین عدم آلودگی خوراک نیست. منشا اصلی آلودگی سالمونلایی مربوط به تجهیزات کارخانه خوراک است. در یکی از مطالعات صورت گرفته در سال 1989، نتایج تست سالمونلا در میکسر، کاندیشنر، کولر و دای کارخانجات خوراک دام و طیور به ترتیب در 70، 67، 7 و 4 درصد از موارد مثبت گردید. این نتایج و مطالعات دیگر که طی دهه 80 و 90 میلادی در سطح جهان انجام گرفت، اهمیت کنترل سالمونلا توسط کارخانجات و زنجیره های تولید درک شد و راهکارهای کنترل آن در دستور کار قرار گرفت. این در حالی است که در بسیاری از کارخانجات ایران توجه چندانی به کنترل سالمونلا نمی شود و به دلیل تنظیم نادرست دما و رطوبت، پخت نه تنها موجب کاهش میزان آلودگی نمی شود بلکه شرایط را برای رشد انواع میکرواورگانیسم ها فراهم می سازد که گزارش های متعدد کپک زدگی دان کارخانجات خوراک مبین این نکته فراموش شده است.
شکست ضدعفونی خوراک مربوط به روش و مراحل روشن کردن دستگاه پلت است:
بدان معنی که دستگاه پلت به دلایل مختلفی از قبیل تعویض دای، گیر کردن، ایراد فنی و تعویض شیفت متوقف و مجددا راه اندازی می شود. به طور معمول از زمان استارت دستگاه تا رسیدن به دما، رطوبت و ماندگاری مطلوب در کاندیشنر جهت کنترل سالمونلا به 15 دقیقه زمان نیاز است و خروجی دستگاه در این مدت از نظر بهداشتی مورد تایید نبوده و باید به خط تولید بازگردد. این در حالی است که در برخی از کارخانجات خوراک این نکته مهم رعایت نشده و خود به عاملی برای آلوده شدن ادامه خط تولید تبدیل می شود.
مواد تشکیل دهنده پلت
حتما این سوال هم برای شما پیش آمده که پلت از چه موادی تشکیل می شوند و یا ترکیب آن ها چیست؟ شایان ذکر است این علم با توجه به حساسیتی که دارد و فرآیندی که بر کیفیت نهایی محصول تاثیر فراوان دارد در اختیار متخصصان این صنعت می باشد. بعبارت دیگر از ترکیبات پلت سازی بدرستی اعمال نشود، هرگز منجر به تولید مورد انتظار نمی شود و کیفیت مطلوب را نخواهد داشت. استفاده از فرمولاسیون خاص در ترکیب مواد اولیه پلت که شامل چربی ها، افزودنی ها و دانه های خوراکی است نقش اساسی دارد.
ادوات و تجهیزات خط تولید خوراک پلت
یک کارخانه خط کامل تولید خوراک پلت دام و طیور شامل ادوات و تجهیزاتی به شرح زیر است :
1- هایپر ورودی غلات
2-جلوبر زیر هایپر
3-الواتور
4-مگنت z
5-مخزن آسیاب
6-دریچه دستی
7-فیدر آسیاب
8-آسیاب
9-جلوبر زیر آسیاب
10-الواتور
11-جلوبر روی مخزن توزین
12-دریچه پنوماتیک
13-هاپر ورودی پودری
14-الواتور
15-جلوبر روی مخازن توزین
16-دریچه توزین
17-اسکرو مخازن توزین
18-دریچه پنوماتیک توزین
19-مخزن توزین
20-میکسر افقی
21-جلوبر ریز هاپر میکسر
22-الواتور
23-شوت دوپارچه
24-مخازن محصول نهائی پودری
25-دریچه دستی
26-نوار کاراسل
27-جلوبر ریز هاپر میکسر
28-مگنت مخروطی
29-دستگاه پلت گیربکسی
30-بار ریز کولر 508
31-کولر 508
32-فن و سیکلون 508
33-ایرلاک
34-جلو ریز کولر
35-الواتور
36-جلوریز هایپر میکسر
37-دریچه پنوماتیک
38-مخزن محصول نهائی بار پلت
39-دریچه دستی
40-فک کیسه گیری
41-نوار کاراسل
42-تابلو برق قدرت
43-سنسور پر و خالی
44-تابلو برق فرمان PLC
45-اتوماسیون توزین
46-تابلو برق موضعی پلت
47-مخزن استیل
48-اسکرو توزین استیل
فیلمی دیگر از تکنیک پلت در تهیه خوراک دام (فیلتر شکن را قبل از زدن بر روی لینک روشن کنید)